Social media:
Waluta:
Język:
Starzenie się to złożone zjawisko. Mechanizmy leżące u podstaw tego procesu, nie są dobrze poznane. Jest wiele hipotez, które mówią o przyczynach starzenia się organizmu. Jedna z nich mówi, że starzenie zaczyna się, kiedy "zużycie" organizmu przekracza zdolności naprawcze tkanek. Jest także hipoteza, która mówi, że starzenie się jest "zaprogramowane" przez ewolucję, aby uniknąć zagrożenia przeludnienia. Jednym z bardziej wiarygodnych parametrów, w jakiej kondycji i na jakim etapie starzenia jest nasz organizm, jest długość telomerów. Telomery są zasadniczo podobne, do zegara biologicznego organizmu i są mocno związane, z wiekiem biologicznym organizmu. Za każdym razem, gdy replikuje się komórka w ludzkim ciele, telomery stopniowo kurczą się, aż do całkowitego wyczerpania możliwości replikowania komórek. Jednak jest coś, co opóźnia skracanie się telomerów. Dorośli, którzy konsekwentnie angażują się w ćwiczenia o dużej intensywności, mają telomery o wieku biologicznym, nawet o 1o lat młodszym od tych osób, którzy są nieaktywni fizycznie.
Fizyczny i biologiczny szczyt, osiągamy zazwyczaj w wieku 20-35 lat. W wieku 35-45 lat aktywność fizyczna zwykle zanika, a nasz organizm akumuluje zwykle, od 5 do 10 kg tłuszczu. Mobilizacja do ćwiczeń fizycznych i aktywnego wypoczynku w tym okresie maleje, gdyż spada potrzeba, aby zaimponować swoją sylwetką osobie płci przeciwnej, czy też np. pracodawcy. W późniejszym wieku, 45-65 lat kobiety są już po menopauzie, a u mężczyzn następuje także znaczna redukcja poziomu hormonów płciowych. W tym wieku osiągamy szczyt naszej kariery zawodowej i związane są z tym, przeważnie wysokie dochody. Wolny czas przeznaczamy na wycieczki lub wczasy, wyjścia do restauracji. Spadek kondycji w tym wieku jest odczuwalny i przeważnie przyśpiesza. Na początku podeszłego wieku (65-75 lat), może wystąpić nawet niewielki wzrost aktywności fizycznej. Związane jest to z tym, że po zakończeniu pracy zawodowej i przejściu na emeryturę, mamy dużo wolnego czasu i próbujemy czymś go wypełnić. W środku starości (75-85 lat), wiele osób jest już niepełnosprawnych fizycznie, a w końcowej fazie wieku podeszłego (powyżej 85 lat), człowiek staje się całkowicie zależny. Istnieją oczywiście szerokie indywidualne różnice między ludźmi, w ich stanie funkcjonalnym, w danym wieku chronologicznym. Ludzie, którzy dbają o swoje zdrowie, a szczególnie o maksymalne dotlenienie oraz siłę i elastyczność mięśni, w wieku 65 lat mogą dorównać funkcjonalnością swojego organizmu, nawet 25-latkowi prowadzącemu siedzący tryb życia.
Główna część z całości naszego dziennego zapotrzebowania energii, wynika z metabolizmu w stanie spoczynku. Niestety, metabolizm spoczynkowy zmniejsza się z wiekiem, o około 10% od wczesnej dorosłości do wieku emerytalnego. A o kolejne 10% w terminie późniejszym. Jednym z powodów zmniejszania się metabolizmu spoczynkowego, jest utrata metabolicznie aktywnej masy mięśniowej i równoległy wzrost tkanki tłuszczowej, która jest obojętna dla metabolizmu spoczynkowego. W wieku późnej starości, może nastąpić dalsze ogólne zmniejszenie metabolizmu komórkowego, głównie przez zmniejszającą się masę tkanki mięśniowej. Dostosowując wtedy spożycie żywności, do coraz mniejszego metabolizmu spoczynkowego i komórkowego musimy pamiętać, że w przyjmowanej żywności jest wtedy mniejsza ilość składników odżywczych, m.in. białka i wapnia. Składniki te możemy uzupełnić suplementami diety, lub zwiększyć spożycie wartościowej w składniki odżywcze żywności, kompensując ten wzrost spożycia, przez wykonywane regularnie ćwiczenia fizyczne.
Tlen jest niezbędnym składnikiem metabolizmu komórek. Człowiek wykazuje maksymalny pobór tlenu, w wieku około 25 lat. Wraz z wiekiem, pobór tlenu niestety systematycznie spada. Szczególnie u ludzi, którzy prowadzą siedzący tryb życia. Spada także maksymalna częstość rytmu serca i objętość wyrzutową serca. A to prowadzi do spadającego dotlenienia organizmu. Proces ten może być przyśpieszony przez różnego rodzaju choroby, lub opóźniony przez aktywny tryb życia. Konsekwencją spadającego dotlenienia organizmu, jest szybkie męczenie się przy wykonywaniu pracy zawodowej, czynnościach domowych, czy innych pracach fizycznych. A w wieku podeszłym, już przy samym chodzeniu. Zgodnie z nowymi badaniami opublikowanymi w The Journal of Physiology, aby utrzymać serce w dobrej kondycji, konieczne jest wykonywanie ćwiczeń 4-5 dni w tygodniu. Te badania potwierdzają, że podejmowanie regularnej aktywności fizycznej jest niezwykle ważne, w zapobieganiu lub opóźnianiu procesu starzenia.
Wraz z wiekiem, tętnice, które transportują krew przez układ sercowo naczyniowy, stają się coraz bardziej sztywne, co zwiększa ryzyko chorób serca. Przyczyn usztywnienia naczyń krwionośnych jest wiele, a jedną z ważniejszych, jest brak w organizmie w długich okresach czasu, składników niezbędnych do produkcji wysokiej jakości kolagenu, z którego zbudowane są naczynia krwionośne. Jakość naczyń krwionośnych niszczą także niektóre choroby, takie jak na przykład cukrzyca lub stany zapalne w naczyniach krwionośnych. Możemy jednak nasz układ sercowo-naczyniowy, wspierać aktywnością fizyczną. Chociaż jakakolwiek forma ćwiczeń fizycznych, zmniejsza ogólne ryzyko śmierci z powodu chorób serca, to nowe badania opublikowane w The Journal of Physiology pokazują, że różne ilości ćwiczeń wpływają w różny sposób, na różne rozmiary tętnic. 2-3 dni w tygodniu po 30 minut ćwiczeń może być wystarczające, aby zminimalizować usztywnienie średnich tętnic, które dostarczają natlenioną krew na przykład do głowy. Jednak osoby, które ćwiczyły 4-5 razy w tygodniu, miały oprócz zdrowszych średnich tętnic, także młodsze duże tętnice centralne, które dostarczają krew do klatki piersiowej i brzucha. Generalnie kolejne badania potwierdzają, że starzenie się serca można odwrócić, poprzez aktywność fizyczną. Ale ta aktywność musi być wykonywana, systematycznie przez lata. W przypadku serca i naczyń krwionośnych ekscytujące jest to, że regularne wykonywanie ćwiczeń fizycznych 4-5 razy w tygodniu, może mieć bardzo pozytywny wpływ, na kondycję układu sercowo-naczyniowego młodych ludzi, ale może także znacznie poprawić stan naczyń krwionośnych i serca, osobom starszym. Wprawdzie nigdy nie jest za późno, aby zacząć ćwiczyć, to jednak czekanie do 70 roku życia lub dłużej to jest za późno, aby odwrócić proces starzenia się serca, ponieważ w starszym wieku, trudno jest zmienić strukturę układu sercowo-naczyniowego, nawet po roku treningu. Dla profilaktyki układu sercowo- naczyniowego, szczególnie wartościowe są ćwiczenia kardio, które wymagają dużego zużycia tlenu i dostarczenia dużej ilości krwi, do aktywowanych mięśni. Takimi ćwiczeniami są szczególnie ćwiczenia obejmujące mięśnie nóg i pośladków, a szczególnie te wykonywane na stojąco. A jednymi z najlepszych, są takie jak wiosłowanie i power runner. Bo te ćwiczenia pomimo dużego zapotrzebowania na przepływ krwi, jednocześnie nie obciążają nadmiernie stawów, tak jak np. bieganie na bieżni.
Starzenie prowadzi do postępującego spadku siły mięśni, elastyczności całego naszego ciała i osłabienie tkanki kostnej.
Człowiek osiąga szczyty wytrzymałości i siły mięśni, mając około 25 lat. Później następuje niewielki spadek siły i wytrzymałości do wieku 35-40 lat, który następnie przyśpiesza, aby w wieku około 65 lat, wykazać już tylko około 25% z maksymalnej wytrzymałości. Stopniowa utrata masy mięśniowej i związanej z tym siły i wytrzymałości mięśni, stopniowo utrudnia każdy dzień naszego życia. Nawet tak proste czynności, jak przeniesienie 5 kg opakowania artykułów spożywczych, otwarcie fiolki z lekiem czy sprzątanie, są czynnościami niekiedy ponad siły. Generalnie, utrata siły mięśniowej u kobiet następuje szybciej niż u mężczyzn. Dobrą wiadomością jest to, że jak opublikowano wyniki jednego z badań w Journal of Physiology, jeżeli ludzie podejmują aktywność fizyczną przez całe życie, to może ich to chronić, przed związaną z wiekiem utratą masy, siły i funkcji mięśni. Ta utrata mięśni związana z wiekiem, zwana jest sarkopenią i jest naturalnym procesem starzenia się. Sarkopenia jest dla naszych mięśni tym, czym osteoporoza dla naszych kości. Przerażającą rzeczą w starzeniu się, jest myśl o utracie niezależności. Statystyki są przerażające: 25% masy mięśniowej znika w wieku 70 lat, a to jest główny powód, dla którego ludzie tracą niezależność. I im starsi jesteśmy, tym problem ten się jeszcze pogłębia. Do tego stopnia, że kiedy osoba starsza złamie biodro, nigdy w pełni nie odzyskuje niezależności. Przeczytaj o tym więcej w artykule: Zanik mięśni, czyli utrata tkanki mięśniowej.
Do utraty siły, dokłada się jeszcze utrata elastyczności ścięgien, więzadeł i torebek stawowych oraz na przykład zanik powiązań, między sąsiednimi włóknami kolagenowymi w krążkach międzykręgowych. Utrata masy mięśniowej, siły i elastyczności mięśni powoduje, że człowiek ma trudności z wykonywaniem najprostszych czynności, takich jak wsiadanie do samochodu, wejście po schodach czy nawet chodzenie.
Wraz z wiekiem zmniejsza się zawartość wapnia w naszych kościach. Zmiany te są bardziej wyraźne u kobiet niż u mężczyzn, i występują we wcześniejszym wieku. Zmiany te mogą rozpocząć się już w wieku 30 lat u kobiet i przyśpieszyć, w okresie około menopauzalnym. W późnej starości kości stają się tak słabe, że nawet łagodny upadek, ataku kaszlu, a nawet intensywne skurcze mięśni, mogą powodować "patologiczne" złamania. Złamanie biodra dość często inicjuje, nieodwracalne leżenie w łóżku i jest przyczyną śmierci. Chociaż procesy osłabienia naszych kości, są procesem związanym ze starzeniem, to można temu przeciwdziałać oraz chorobie zwyrodnieniowej stawów, dzięki regularnym ćwiczeniom i diecie, która dostarcza do organizmu składniki potrzebne, szczególnie do wytwarzania przez organizm własnego kolagenu.
Wiele hormonalnych mechanizmów kontroli metabolizmu, pracuje mniej efektywnie u osób starszych. Dotyczy to zwłaszcza trzustki i tarczycy. Proces destrukcji funkcji metabolicznych organizmu, wspomaga w szczególny sposób otyłość i postępujący wraz z wiekiem, brak aktywności fizycznej.
Unia Europejska